Wpływ ciepłolecznictwa na organizm człowieka

Wpływ energii cieplnej dostarczonej z zewnątrz do organizmu zależy od wielu czynników, ale przede wszystkim od wielkości powierzchni ciała, na jaką oddziałuje zabieg ciepłoleczniczy. Jeżeli w trakcie przegrzewań oddziałujemy na niewielkie powierzchnie, skutki fizjologiczne dotyczą bezpośrednio zmian miejscowych, natomiast zmiany w odległych okolicach ciała i narządach są zmianami wtórnymi. W przypadku stosowania ciepła na duże powierzchnie ciała, skutki fizjologiczne są efektem pobudzenia termoregulacji ogólnoustrojowej i dotyczą wszystkich narządów i układów organizmu człowieka.

Zmiany fizjologiczne w trakcie zabiegów ciepłoleczniczych powodują:

  • stymulację i zwiększenie aktywności termoreceptorów i włókien czuciowych
  • stymulację dośrodkowych włókien nerwowych, która może wpłynąć na mechanizmy bramki rdzeniowej, odpowiadające za kontrolę dostarczanych bodźców bólowych do centralnego układu nerwowego
  • redukcję napięcia mięśniowego za pośrednictwem dostarczonego ciepła do wrzecionek mięśniowych i zakończeń aparatu Golgiego w ścięgnach mięśniowych
  • reakcję naczyń krwionośnych powierzchniowych i głębiej położonych na czynnik termiczny, działający miejscowo i ogólnie
  • wzrost przepływu krwi w naczyniach krwionośnych i narządach oraz zwiększona wymiana płynów tkankowych.

Reakcja organizmu na ciepło działające na duże powierzchnie ciała

W przypadku, gdy zabiegi cieplne są stosowane na dużą powierzchnię ciała w ciągu odpowiednio długiego czasu, działanie ciepła będzie skutkować uruchomieniem wszystkich mechanizmów termoregulacji całego organizmu. Reakcję organizmu na podwyższenie ciepłoty ciała określamy jako odczyn ogólny, który zależy od stopnia przegrzania organizmu. W temperaturze komfortu cieplnego, w sytuacji gdy organizm znajduje się w spoczynku, wytwarzanie ciepła i samoistne odprowadzanie ciepła z organizmu są w równowadze. Odbywa się to bez włączenia mechanizmów termoregulacyjnych. Dla organizmu ludzkiego temperatura obojętna powietrza wynosi około 28-30°C, natomiast w środowisku wodnym, np. podczas kąpieli wodnych – około33°C. W trakcie ogólnych zabiegów ciepłoleczniczych stosowane są temperatury wyższe od temperatury komfortu cieplnego. Włączane są wtedy mechanizmy termoregulacyjne organizmu, które zależą od różnicy temperatury pomiędzy ciałem a środowiskiem przekazującym energię cieplną. Ogrzanie organizmu jest pojęciem względnym i uzależnione jest od percepcji termicznej, np. podwyższenie temperatury skóry do 35°C odbierane jest jako ciepło, natomiast obniżenie temperatury tkanek części rdzeniowej do tej samej temperatury oznacza ochłodzenie.

Jedną z najważniejszych reakcji organizmu na ciepło działające na duże powierzchnie ciała jest odczyn ze strony naczyń krwionośnych. Bodźce termiczne (zimno lub ciepło), działając na duże powierzchnie skóry, powodują przeciwne do naczyń skóry zachowanie się dużych pni naczyniowych w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej.

Naczynia śledziony, nerek i mózgu wykazują odczyn taki sam, jak naczynia krwionośne skóry. Jeśli naczynia krwionośne powierzchniowe skóry ulegają pod wpływem ciepła rozszerzeniu, to duże pnie naczyniowe w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej ulegają zwężeniu, natomiast gdy naczynia krwionośne powierzchniowe skóry ulegną pod wpływem zimna zwężeniu, to duże pnie naczyniowe klatki piersiowej i jamy brzusznej ulegają rozszerzeniu. Odczyn naczyń krwionośnych nerek, śledziony i mózgu na bodźce termiczne działające na duże powierzchnie skóry jest taki sam jak odczyn naczyń krwionośnych skóry.

Naczynia krwionośne skóry rozszerzają się pod wpływem ciepła, co pozwala na rozprowadzenie energii cieplnej po innych obszarach ciała. Jednocześnie zwiększony przepływ krwi przez naczynia skóry chroni ją przed nadmiernym przegrzaniem. W trakcie ogólnych zabiegów cieplnych uruchamiane zostają również mechanizmy termoregulacji, związane w wydzielaniem potu. Wraz z potem wydalana jest z organizmu duża ilości wody, chlorku sodu i innych związków mineralnych.

Wpływ ciepła na układ sercowo-naczyniowy

W trakcie ogólnych zabiegów cieplnych następuje naprzemienny skurcz i rozkurcz naczyń krwionośnych, co znacznie poprawia ich elastyczność, krew sprawniej krąży po organizmie, poszczególne narządy są lepiej ukrwione. Serce otrzymuje dostateczną ilość krwi, co w rezultacie prowadzi do uregulowania jego pracy jako pompy. Przy podwyższaniu temperatury organizmu o 1°C, akcja serca przyspiesza się o 20 uderzeń na minutę. Stopniowe przegrzewanie organizmu wywołuje pozytywny wpływ na spadek ciśnienia krwi. Należy pamiętać, że zabiegi cieplne stosowane na cały organizm wymagają dużej ostrożności i przestrzegania przeciwwskazań z uwzględnieniem dokładnej znajomości stanu ogólnego osoby poddawanej zabiegowi.

Wpływ ciepła na obniżenie napięcia mięśni

Ciepło wpływa na obniżenie napięcia mięśni i zmniejszenie objawów bólowych. Wiadomo, że zwiększone napięcie mięśni i ból są ze sobą nierozerwalnie połączone. W przypadku, kiedy wpłyniemy czynnikiem fizykalnym na zmniejszenie jednego objawu, będzie to znacząco wpływało na redukcję drugiej dolegliwości. Zwiększony przepływ krwi i prawidłowe dotlenienie mięśni przyczyni się do szybszego usuwania metabolitów powstających w trakcie pracy mięśni. Dodatkowo włókna mięśniowe stają się elastyczniejsze, co pozwala na uzyskanie większego zakresu ruchomości w stawie.

Wpływ ciepła na pobudliwość nerwową i wrażliwość receptorów

Istotne znaczenie ma wpływ ciepła na zmniejszenie pobudliwości nerwowej oraz wrażliwości receptorowej, przez co działa uspokajająco i przeciwbólowo.

Wpływ ciepła na przemianę materii

Podczas zabiegów cieplnych organizm dąży do wydalania nadmiaru ciepła na zewnątrz po to, aby nie doprowadzić do nadmiernego przegrzania części rdzennej. Dlatego wzmaga się przemiana materii, by dostarczyć potrzebnej energii wszystkim układom i narządom biorącym udział w termoregulacji prowadzącej do utraty ciepła z organizmu. Ten rozległy wpływ ciepła na organizm ludzki wykorzystywany jest w profilaktyce zdrowotnej, w leczeniu wielu schorzeń, zwłaszcza dotyczących narządu ruchu oraz w procesie odnowy biologicznej, szczególnie u sportowców.

Wskazania do stosowania ciepłolecznictwa ogólnoustrojowego

  • zapalne choroby układu ruchu (RZS, ZZSK)
  • przewlekłe choroby zwyrodnieniowe stawów (gonartroza, koksartroza)
  • choroby reumatoidalne tkanek miękkich i tkanki łącznej (fibromialgia, kolagenozy)
  • odnowa biologiczna zmęczonych mięśni

Przeciwwskazania do stosowania ciepłolecznictwa ogólnoustrojowego

  • gruźlica płuc
  • choroby nowotworowe
  • klaustrofobia
  • choroba Raynauda
  • krioglobulinemia
  • hemoglobinuria
  • ropno-zgorzelinowe zmiany skórne
  • choroby ośrodkowego układu nerwowego
  • niedoczynność lub nadczynność tarczycy
  • neuropatie układu współczulnego
  • działanie leków, zwłaszcza neuroleptyków i alkoholu
  • stany wyniszczenia organizmu.

Zastosowanie systemu HYDROMED w ciepłolecznictwie

W warunkach uzdrowiskowych czy też tzw. SPA od dawna uznaniem cieszą się różnego typu zabiegi ciepłolecznicze w których nośnikiem wysokiej temperatury jest woda. Coraz częściej, zarówno w SPA jak i wielu prywatnych domach, zastosowanie znajdują urządzenia grzewcze, które umożliwiają utrzymanie wysokiej i stałej temperatury. Zabiegi nie powinny trwać dłużej niż godzinę, przy czym mogą być stosowane 2-3 razy dziennie przez kilka dni. Niebezpiecznym jest, gdy użytkownik zaśnie na kilka godzin podczas ogrzewania ciała.

System grzewczy HYDROMED pozwala uzyskać wysokie temperatury stosowane w ciepłolecznictwie oraz dzięki swoim funkcjom pozwala na ich bezpieczne stosowanie. Wbudowany timer zadba aby cykl ciepłoleczniczy nie potrwał dłużej niż godzinę, nawet kiedy użytkownik zaśnie w trakcie ogrzewania.

HYDROMED jest polecany zarówno do codziennego użytkowania z zachowaniem komfortowej temperatury snu oraz do domowych zabiegów ciepłoleczniczych.

Źródło:

Podręcznik dla studentów fizjoterapii / autorzy: Dorota Cichoń, Iwona Demczyszak, Joanna Spyrka, ISBN 978-83-61955-05-4.

Produkt HYDROMED do nabycia w SKLEPIE FIRMOWYM PRODUCENTA.  Zapraszamy.

KUP PRODUKT